Gdzie wyrzucać stare lub zepsute żarówki i co się z nimi dzieje?

W domu pęka żarówka, zużyta świetlówka leży na stole w garażu albo po wymianie oświetlenia w całym mieszkaniu nagle zbiera się stos starych żarówek. Założę się, że każdy z nas zna taką sytuację. Ale co dalej ze starymi lampami i żarówkami? Czy wrzucać je do kosza, czy gdzieś indziej? I co właściwie dzieje się z żarówkami, kiedy wyrzucimy je tam, gdzie powinniśmy? 

Może cię to zaskoczy, ale nie wszystkie żarówki trafiają w to samo miejsce. Niektóre można wyrzucić do odpadów zmieszanych, inne jednak absolutnie nie powinny tam trafić, ponieważ zawierają elektronikę, a czasem również szkodliwe substancje, więc muszą być poddane recyklingowi. W tym artykule przyjrzymy się, gdzie prawidłowo wyrzucać różne rodzaje starych żarówek i co dalej się z nimi dzieje. A jeśli właśnie planujesz wymianę starego oświetlenia, dodam też kilka wskazówek dotyczących nowoczesnych żarówek LED, które pomogą ci zaoszczędzić energię, pieniądze i nerwy.

Gdzie wyrzucać stare żarówki i świetlówki?

Na początek warto wiedzieć, jaki rodzaj źródła światła właściwie wyrzucasz. Dziś najczęściej spotykamy się z trzema głównymi typami – klasycznymi, czyli halogenowymi żarówkami, żarówkami LED oraz świetlówkami. Każda kategoria ma jednak nieco inne zasady utylizacji.

💡 Klasyczne i halogenowe żarówki = odpady zmieszane 

To klasyczne bańki z gwintem E27 lub E14, czasem w kształcie świeczki albo małej halogenówki. Jeśli któraś z nich przestała działać, można ją po prostu wyrzucić do zwykłych odpadów zmieszanych. Nie zawierają one niebezpiecznych substancji ani elektroniki, więc ich utylizacja jest prosta.

Uwaga – mimo że może się tak wydawać, te żarówki nie należą do elektrośmieci! Nie są to urządzenia elektryczne, nie zawierają chipów ani obwodów, a w pojemnikach na elektroodpady tylko by przeszkadzały. Jeśli taka żarówka pęknie, zalecam ją najpierw zawinąć w papier, gazetę lub karton, aby nikt się nie skaleczył. Odłamki szkła mogą być ostre, więc lepiej nie wrzucać ich luzem do kosza. 

💡 Żarówki LED = punkty zbiórki lub PSZOK

Żarówki LED nie należą już do zwykłych odpadów zmieszanych, ponieważ zawierają drobne elementy elektroniczne, takie jak chipy, obwody i inne materiały, które można poddać recyklingowi. Z drugiej strony nie są to klasyczne urządzenia elektryczne, więc nie można ich po prostu wrzucić do pojemnika na elektrośmieci.

Gdzie więc je wyrzucać?

• Sklepy z elektroniką – większość dużych sklepów ma przy wejściu pojemniki na drobne elektroodpady, gdzie można bez problemu wyrzucić żarówkę LED.
• Punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK) – każdy większy punkt ma miejsce przeznaczone specjalnie na źródła światła.
• Specjalne pojemniki do zbiórki – często znajdują się w centrach handlowych, urzędach lub dużych marketach budowlanych.

☝️ Mój tip: Stare żarówki LED przechowuj w jednym pudełku i raz na jakiś czas zanieś wszystkie razem. Zaoszczędzisz czas i zrobisz coś dobrego dla środowiska i swojego domu.

💡 Świetlówki = specjalne punkty zbiórki

Świetlówki rurkowe, które często były używane w warsztatach, garażach lub starszych domach, wymagają jeszcze bardziej ostrożnego postępowania. W przeciwieństwie do żarówek LED zawierają one niewielkie ilości rtęci, która jest niebezpieczna dla środowiska i zdrowia.

Dlatego należy je zawsze oddać do specjalnego punktu zbiórki, gdzie są przetwarzane zgodnie z surowymi przepisami. Nigdy nie wyrzucaj ich do odpadów zmieszanych ani do zwykłych koszy!

Gdzie więc zanieść świetlówki?

• Punkty zbiórki odpadów (PSZOK) – najpewniejsza opcja, świetlówki zostaną przyjęte bez problemu.
• Sklepy z elektroniką – niektóre mają też pojemniki na świetlówki, ale warto wcześniej zapytać.
• Mobilne zbiórki elektroodpadów – niektóre miasta organizują je kilka razy w roku.

Co zrobić, gdy stłucze się żarówka, LED lub świetlówka?

Czasem zdarza się, że żarówka upadnie przy wymianie, pęknie podczas nieostrożnego obchodzenia się z nią lub spadnie z półki. Oto, jak należy wtedy postępować. 

Ogólne zasady:

• Używaj rękawiczek! Ze względu na odłamki szkła i ewentualne chemikalia.
• Bądź ostrożny z odkurzaczem, a najlepiej w ogóle go nie używaj.
• Stłuczona żarówka, która zawiera elektronikę lub niebezpieczne substancje, nigdy nie powinna trafić do zwykłego kosza.
• Zawiń odłamki w papier, aby uniknąć skaleczenia przy wyrzucaniu.

Co dzieje się z żarówkami po prawidłowej utylizacji?

Może nigdy o tym nie myślałeś, ale dzięki recyklingowi z nieużywanej żarówki można odzyskać wiele cennych materiałów.

Najczęściej z żarówek odzyskuje się:

• Szkło, które można ponownie przetopić i wykorzystać do produkcji nowych żarówek lub innych produktów.
• Części metalowe, takie jak aluminium, miedź czy mosiądz, które również wracają do obiegu.
• Z LED-ów odzyskuje się małe chipy, rezystory i kondensatory. 
• Można też ponownie wykorzystać niektóre tworzywa sztuczne, a pozostałe są utylizowane w sposób przyjazny dla środowiska.

Najpopularniejsze żarówki LED od EMOS

Wybraliśmy dla ciebie trzy popularne modele, z których jesteśmy bardzo zadowoleni:

Żarówka LED Filament A60 

Idealna do salonu, sypialni lub kuchni. Wygląda jak klasyczna żarówka, ale wewnątrz działa nowoczesna technologia.

Żarówka LED Classic MR16

Dzięki naturalnemu białemu światłu, które nie męczy oczu, doskonale sprawdza się w sufitowych oprawach w kuchni lub biurze. 

Żarówka LED Filament świeczka

Idealna do mniejszych lamp, lampek stołowych lub dekoracyjnych żyrandoli. Daje neutralne światło zbliżone do dziennego, idealne do czytania i pracy.

O autorze: Petr Brůžek – „Jestem pasjonatem technologii, nauki, techniki, ekologii i mechaniki. W firmie Emos zajmuję się marketingiem, a w wolnym czasie najchętniej przebywam w warsztacie.”