Jak dobrać odpowiednie oświetlenie do każdego pomieszczenia?

• Wartości 2700 K – 3500 K
• Jej odcień jest najbardziej zbliżony do światła klasycznej żarówki wolframowej
• Ma przyjemny żółty kolor wpadający w pomarańczowy, przypominający ogień, wschód lub zachód słońca
• Zapewnia dobre samopoczucie i relaksującą atmosferę
• Może nadać pomieszczeniu przytulny charakter
• Dzięki światłu o tej barwie skóra zyskuje atrakcyjny, przyjemny wygląd
• Wybieramy je do pomieszczeń, które służą nam do relaksu i odpoczynku (sypialnia, salon)
• Jest nieodpowiednie do pracy, czytania i czynności wymagających koncentracji

Wskazówka: To oświetlenie będzie świetnie wyglądać we wnętrzu o odcieniach czerwieni i pomarańczy.

Neutralna biel do pracy

• Wartości 4500 K – 6500 K
• To odcień najbardziej zbliżony do światła dziennego
• Charakteryzuje się białym lub lekko niebieskawym ostrym światłem
• Wspomaga aktywność, koncentrację i zwiększa wydajność pracy
• Takie światło wybieramy do pomieszczeń, w których pracujemy, uczymy się i musimy się skoncentrować
• Nadaje się do kuchni, gabinetów, biur, warsztatów, magazynów oraz pomieszczeń, w których brakuje naturalnego światła dziennego (korytarze, łazienki, toalety)

Wskazówka: Zimniejsze kolory wywołują uczucie czystości i nadają pomieszczeniu wrażenie nowoczesności. Doskonale pasują do wnętrz w połączeniu z zimnymi odcieniami pastelowych kolorów.

Zimna biel sprzyja aktywności

• Wartości 6500 K – 9000 K
• Jest to odcień przypominający kolor zachmurzonego nieba wpadający w niebieski i światło błyskawicy podczas burzy
• odcień bardzo zimny, nawet lodowaty, z nienaturalnym dla oka niebieskawym zabarwieniem
• sprzyja koncentracji, przy takim oświetleniu oczy są najmniej zmęczone (dlatego jest ono odpowiednie do pracy na komputerze)
• takie światło nadaje się zwłaszcza do biur, lokali handlowych, aptek, budynków przemysłowych i hal
• wybieramy je również do pomieszczeń, które są wyjątkowo ciemne, np. piwnice

Wskazówka: Aby stłumić zimne białe światło i uzyskać bardziej uniwersalny charakter pomieszczenia, należy zastosować dodatki w ciepłych odcieniach żółci.

Ciekawostka: Mieszkańcy krajów Europy Środkowej i Północnej preferują oświetlenie o barwie ciepłej bieli, natomiast w krajach południowych bardziej popularne jest oświetlenie o barwie od dziennej do chłodnej bieli. W Polsce do najlepiej sprzedających się należą żarówki LED o barwie ciepłej bieli.

Jak prawidłowo obliczyć natężenie oświetlenia w pomieszczeniu?

Czy wystarczy jedna lampa w salonie, czy trzeba będzie dokupić ich więcej, aby dobrze oświetlić całe pomieszczenie? Ile lamp potrzeba w małej kuchni, a ile w dużym pokoju dziecięcym? Przeanalizujmy razem, jak w prosty sposób obliczyć, ile źródeł światła i o jakim natężeniu należy zakupić.

Czynnikiem decydującym jest strumień świetlny i wielkość pomieszczenia

Przy wyborze źródła światła należy zwrócić szczególną uwagę na strumień świetlny, który jest wyrażany w lumenach. Lumen (lm) wskazuje natężenie światła emitowanego przez źródło światła. Można się również spotkać z jednostką luks (lx), która jest miarą natężenia oświetlenia powierzchni i jest definiowana jako ilość lumenów na metr kwadratowy.

Jasność światła w lumenach dla poszczególnych typów oświetlenia

Aby ułatwić orientację w kwestii oświetlenia, poniżej przedstawiono zestawienie średnich wartości jasności poszczególnych źródeł światła:

• Dekoracyjne oświetlenie: od 130 do 240 lm
• Lampy biurkowe: 250 lm
• Oprawy typu downlight: 400 lm
• Centralne oświetlenie i żyrandole: 800 lm

Oprócz wartości lumenów, którą można odczytać na pudełku żarówki, do określenia potrzebnej liczby lamp należy znać powierzchnię pomieszczenia, a także jego przeznaczenie, gdyż niektóre pomieszczenia wymagają więcej światła niż inne. W tym zakresie mogą pomóc normy PN, które wskazują zalecane średnie natężenie oświetlenia w poszczególnych pomieszczeniach. Jest ono wyrażone w luksach.

• Piwnice: 50 lx
• Garaże: 75 lx
• Korytarze: 100 lx
• Garaże z warsztatem, schody, przedpokoje: 150 lx
• Spiżarnie, garderoby, toalety, łazienki i jadalnie: 200 lx
• Pokoje dziecięce, kąciki czytelnicze, gabinety: 300 lx
• Kuchnie: 500 lx

Jak obliczyć niezbędną ilość luksów?

Powyżej widać, ile luksów potrzeba do oświetlenia każdego pomieszczenia. Liczbę tę należy następnie pomnożyć przez powierzchnię pomieszczenia w metrach kwadratowych, aby uzyskać ilość lumenów. Na przykład w korytarzu o powierzchni 10 m2 potrzebne jest oświetlenie o natężeniu 1000 lumenów. Te 1000 lumenów można rozdzielić między kilka źródeł światła, np. centralne oświetlenie i lampkę umieszczoną na podręcznym stoliku.

Rada specjalisty: Projektując oświetlenie, nie należy kierować się jedynie zalecanymi parametrami, ale trzeba wziąć pod uwagę także liczbę okien i ich wielkość, orientację pomieszczenia, jego kształt, a także wystrój oraz kolor mebli i podłogi.

Zalecane wartości dla opraw oświetleniowych LED

Jeśli zdecydujesz się na popularne oprawy LED, obliczenia są jeszcze prostsze. Według specjalistów do kuchni i gabinetu należy wybrać oświetlenie LED o mocy 4 W/m2, do salonu, pokoju dziecięcego, łazienki i sypialni oświetlenie o mocy od 2 do 3 W/m2. W korytarzach i piwnicach zaś wystarczy oświetlenie o mocy 1 W/m2.

Słowniczek pojęć

Moc (W)

• wyraża chwilowy pobór mocy w watach (W)
• nie chodzi tutaj o kryterium „mocy świecenia”, według którego charakteryzowano klasyczne żarówki
• w tym przypadku im wyższa moc oprawy, tym większe zużycie energii i tym silniejszy strumień świetlny (jasność światła)

Strumień świetlny (lm)

• wskazuje, jak mocno będzie świecić oprawa oświetleniowa
• im więcej lumenów (lm) ma oprawa oświetleniowa, tym światło jest intensywniejsze lub tym daje więcej światła

Barwa światła

• oznacza, jakiej barwy światło jest emitowane
• do dyspozycji są cztery odcienie tzw. bieli – ciepła biel + (tzw. vintage), ciepła biel (światło żółte), neutralna biel (światło dzienne), zimna biel (ostre światło o niebieskim zabarwieniu)
• wyboru należy dokonywać w zależności od pomieszczenia, w którym oprawa będzie używana

Temperatura barwowa (K)

• jest to temperatura barwowa światła wyrażona w kelwinach (K)
• zastosowanie ma tu zasada: im więcej kelwinów ma oprawa oświetleniowa, tym zimniejsze światło (np. 2700 K to ciepła biel, odpowiednia do użytku domowego)

Kąt promieniowania

• wskazuje kąt, pod jakim światło jest emitowane
• im większy kąt, tym większy obszar można oświetlić
• aby oświetlić konkretne miejsce, wystarczy kąt 45°. W przypadku oświetlania większych pomieszczeń należy wybierać oprawy o kącie 120° lub większym.

Współczynnik oddawania barw (CRI)

• wskazuje, jak ludzkie oko faktycznie postrzega barwy w emitowanym świetle
• im wyższy współczynnik CRI, tym barwy są oddawane naturalniej i tym bardziej wyglądają jak oświetlone światłem słonecznym
• oświetlenie dzienne ma wartość CRI równą 100, a oświetlenie LED osiąga wartość nawet 97

Stopień ochrony (IP)

• wskazuje stopień odporności na wnikanie ciał obcych (kurzu) i wody
• pierwsza cyfra oznacza stopień ochrony przed niebezpiecznym wnikaniem ciał obcych, druga cyfra zaś oznacza stopień ochrony przed wnikaniem wody
• im mniejsze są cyfry za oznaczeniem IP, tym mniejsza odporność oprawy
• stopień ochrony opraw zewnętrznych powinien wynosić co najmniej IP44, w normalnych wnętrzach wystarcza IP20

Trwałość

• trwałość (dziesiątki tysięcy godzin) jest najczęstszą zaletą oświetlenia LED (trwałość klasycznej żarówki wynosi ok. 2 000 h)
• częste włączanie i wyłączanie nie ma wpływu na trwałość żarówek LED

Ściemnianie

• określa, czy w oprawie można regulować natężenie oświetlenia
• żarówki LED mogą być ściemniane stopniowo za pomocą zwykłego włącznika lub w sposób ciągły, a wtedy zamiast zwykłego włącznika musi być zainstalowany ściemniacz
• w profesjonalnych oprawach oświetleniowych stosowane są inne metody ściemniania, np. za pomocą systemu DALI

Efektywność świetlna

• wskazuje, ile światła wytwarza dane źródło przy zużyciu 1 W energii elektrycznej
• informuje o tym, jak energooszczędne jest dane źródło. Obecne nowoczesne źródła światła osiągają efektywność ponad 100 lm/W, podczas gdy klasyczne żarówki charakteryzowały się efektywnością zaledwie około 10 lm/W

Typ czipa LED

• wskazuje, jaki czip LED (dioda) jest użyty w oprawie oświetleniowej
• istnieje kilka typów – czip COB (jedna mocna dioda), czip SMD (małe diody o mniejszej mocy)

UGR

• parametr wskazujący, że oprawa oświetleniowa została skonstruowana w taki sposób, aby uzyskać niższy współczynnik olśnienia
• np. aby zapewnić przyjemną pracą w biurach, zgodnie z wymogiem BHP oświetlenie musi spełniać normę UGR <19 (dotyczy paneli LED)

Zamiennik

• w przypadku źródeł światła LED jest to moc tradycyjnej żarówki żarnikowej, którą źródło LED w pełni zastępuje
• w obliczeniach porównuje się strumień świetlny oryginalnego i nowego źródła światła, dzięki czemu klient uzyskuje natężenie światła najbardziej zbliżone do natężenia światła tradycyjnej żarówki, a jednocześnie zastosowanie nowego źródła światła LED pozwala mu oszczędzać energię.