CENTRUM POMOCY
Stoisz w sklepie z oświetleniem albo siedzisz w domu przy komputerze z otwartym sklepem internetowym z elektroniką i wybierasz nowe żarówki. Na pierwszy rzut oka wydaje się to prostym zadaniem, ale potem zauważasz, że przy każdej żarówce widnieje jakiś skrót. Na przykład E27, G9 albo GU10. I nagle nie jesteś pewien, której tak naprawdę potrzebujesz. Najgorsze jest to, że często nie masz pod ręką nikogo, kto mógłby ci doradzić. Dlatego postanowiłem napisać ten artykuł, abyś przy wyborze żarówek już nigdy nie błądził. Wyjaśnię ci, co oznaczają te skróty i gdzie możesz się z nimi spotkać w domu.
Co to jest trzonek żarówki?
Trzonek to część żarówki, którą podłączasz do oprawy. Mówiąc prościej – to ta część, którą wkręcasz, wsuwasz lub zatrzaskujesz w oprawce lampki lub innego oświetlenia. Zapewnia mechaniczne mocowanie żarówki oraz połączenie z zasilaniem elektrycznym. Do każdej oprawy pasuje konkretny typ trzonka i jeśli wybierzesz żarówkę z niewłaściwym typem, po prostu jej tam nie włożysz.
Jakie rodzaje trzonków istnieją?
Trzonki wkręcane, czyli gwinty Edisona.
Trzonki oznaczone literą E są najczęściej spotykanym typem gwintu w domu. Liczba za literą określa średnicę gwintu w milimetrach, więc na przykład E27 ma średnicę 27 mm itd.
Skoro już o tym rodzaju wspomniałem, zacznijmy od niego. E27 to zdecydowanie najpopularniejszy typ gwintu, znany również jako „gwint Edisona”, który znajdziesz niemal w każdym domu. Używa się go w lampach sufitowych, żyrandolach, dużych lampach stojących, ale także w oświetleniu zewnętrznym. Z tym typem trzonka kupisz zarówno klasyczne żarówki, jak i LED-y czy inteligentne żarówki SMART.
Jeśli zastanawiasz się konkretnie nad oświetleniem salonu, mamy dla ciebie praktyczne wskazówki, jak wybrać je prawidłowo.
E14 to drugi najczęściej stosowany typ gwintu. Czasem nazywany jest „małym gwintem Edisona”, potocznie „minionką”. Dzięki mniejszym rozmiarom sprawdza się głównie w lampkach nocnych, mniejszych żyrandolach, oprawach dekoracyjnych czy okapach kuchennych. Kształt żarówki jest najczęściej w formie świeczki lub kropli. Żarówki z trzonkiem E14 mają zazwyczaj mniejszą moc, najczęściej 25 lub 40 watów, co w zupełności wystarcza jako delikatne oświetlenie lub uzupełnienie głównego światła.
Rzadziej spotykane gwinty, takie jak E10 i E40, nie są dziś w gospodarstwach domowych zbyt powszechne, ale czasem nadal można na nie trafić. E10 to drobny gwint używany dawniej na przykład w latarkach lub starych lampkach choinkowych. E40 należy natomiast do największych i był stosowany głównie w oświetleniu przemysłowym, lampach ulicznych czy mocnych reflektorach.
Trzonki bagnetowe
Obok gwintów wkręcanych w domu możesz spotkać również tzw. trzonki bagnetowe. Działają one trochę inaczej – zamiast wkręcania żarówkę wsuwasz i lekko przekręcasz, aby zatrzasnęła się w oprawce.
Jednym z najpopularniejszych typów jest GU10, używany głównie w oświetleniu punktowym, na przykład w sufitach podwieszanych w kuchni, łazience czy nad miejscem do pracy. W naszym e-sklepie znajdziesz żarówki z tym trzonkiem nie tylko w klasycznej wersji, ale także jako inteligentne (SMART) modele, które możesz obsługiwać z poziomu telefonu.
Nieco inny jest trzonek R7s, który znajdziesz w podłużnych żarówkach halogenowych. W tym przypadku żarówka jest długa i ma trzonki na obu końcach, więc wsuwana jest z boku. Jeśli będziesz kiedyś wymieniać R7s, zawsze sprawdź jej długość – istnieją różne rozmiary, ale najczęściej mają 78 mm lub 118 mm.
Czasami można też spotkać żarówki z trzonkiem B22 i B22d, jednak w porównaniu z poprzednim typem są one mniej popularne. Możesz na nie trafić przy remoncie starszych domów, w wiekowych oprawach. W niektórych krajach, na przykład w Wielkiej Brytanii, są jednak standardem.
Trzonki kołkowe
Te typy trzonków mają zamiast gwintu lub bagnetu dwa (lub więcej) metalowe kołki. Wsuwa się je po prostu do oprawy, a żarówka trzyma się dzięki stykom, a nie poprzez obrót czy wkręcenie. Spotkasz je głównie w świetlówkach lub mniejszych halogenach i źródłach LED.
Trzonek G13 jest typowy dla klasycznych świetlówek T8, które wciąż są używane w niektórych garażach, piwnicach, korytarzach czy pomieszczeniach technicznych. Jest to jednak starszy model, stopniowo zastępowany cieńszymi świetlówkami T5. I to właśnie dla nich przeznaczony jest trzonek G5. Ma mniejsze wymiary i jest szeroko stosowany w oświetleniu supermarketów, biur, a także np. w akwarystyce. Przy naprawie świetlówek ważne jest więc dokładne sprawdzenie typu trzonka – G5 i G13 różnią się wymiarami i konstrukcją, więc nie można ich ze sobą zamieniać.
Do tej grupy należy też trzonek oznaczony jako 2G7, który w odróżnieniu od poprzednich typów ma 4 kołki, czyli piny. Najczęściej można go spotkać w starszych oprawach łazienkowych lub biurowych.
Trzonki wsuwane
Trzonki wsuwane są wprawdzie rzadziej stosowane, ale warto je tutaj również wspomnieć. Możesz się z nimi spotkać wszędzie tam, gdzie jest mało miejsca i ważny jest kompaktowy design, na przykład w oświetleniu luster, witryn, szafek lub blatów kuchennych. Jednym z najbardziej znanych typów jest G4, używany właśnie w oświetleniu blatów kuchennych, barów, niskich sufitów podwieszanych lub w łazienkach, gdzie nie jest potrzebna bardzo wysoka moc światła, ale raczej subtelne i kierunkowe oświetlenie. Kolejnym jest G9, który w odróżnieniu od G4 pracuje na klasyczne napięcie 230 V. Spotkamy go w lampkach stołowych, kinkietach i plafonach, gdzie zależy nam głównie na oszczędności miejsca.
Ostatnim przedstawicielem w tej kategorii jest MR16, znany także jako GU5,3. Żarówki z tym trzonkiem stosuje się w oprawach przeznaczonych do wilgotnych pomieszczeń, ogólnie więc w łazienkach, nad kabinami prysznicowymi lub w sufitach podwieszanych, tam gdzie wymagany jest wyższy poziom bezpieczeństwa.
Co zrobić ze starymi żarówkami?
Przy wymianie żarówek możesz się zastanawiać, gdzie właściwie wyrzucić starą żarówkę. Wrzucenie jej po prostu do kosza nie jest najlepszym pomysłem – z jednej strony ze względu na środowisko, z drugiej dlatego, że niektóre typy żarówek (na przykład świetlówki) zawierają substancje wymagające specjalnej utylizacji. Mam jednak dobrą wiadomość! Wszystkie żarówki można oddać do ekologicznej utylizacji – w punktach zbiórki, sklepach z elektroniką lub przy zbiórce elektroodpadów.
Gdzie dokładnie je oddać i jak wygląda recykling? Przeczytasz o tym w naszym artykule Gdzie wyrzucić stare lub uszkodzone żarówki i co się z nimi później dzieje.
A jeśli teraz planujesz wymienić więcej źródeł światła w mieszkaniu lub domu, może przydać ci się także nasz przejrzysty kalkulator i przewodnik po doborze odpowiedniego oświetlenia do każdego pomieszczenia.
Rozszyfrowanie trzonków nie będzie już dla ciebie żadną filozofią. Gdy wiesz, czego szukać, wybór żarówki to kwestia kilku kliknięć. A jeśli mimo wszystko nie jesteś pewien, śmiało skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy w wyborze.
